Loża Janus na W.: Bydgoszczy
Do Bydgoszczy idea wolnomularstwa zawitała w 1784 r. Powstała Loża Janus. Siedzibę miała w okolicach Wałów Jagiellońskich. Założycielami "Loży Janus" byli wyżsi urzędnicy przeniesieni tu z Prus, by przejąć we władanie ziemie, nabyte przez Brata Masona, Fryderyka II, króla Prus. Nadmistrz prowiantowy Bien otrzymał z Berlina zezwolenie "Loży Matki Royal York" na otwarcie Loży w Bydgoszczy, do której, jako założyciele, w roku 1784 wstąpili: inspektor magazynu tytoniowego, kontroler solny, poborca akcyz, kontroler prowincji. Poza nimi do Loży należeli także; poczmistrz z Nakła, inspektor solny z Fordonu, urzędnik sądowy z Piły i dyrektor toruńskiej poczty. Już w pierwszym roku swego istnienia Loża liczyła 35 Braci. W 1800 r. rozwiązano przynależność bydgoskiej Loży do "Royal York" podporządkowując ją przewodzonej przez króla pruskiego "Wielkiej Loży Matce Pod Trzema Globusami" w Berlinie.
W czasach Księstwa Warszawskiego bydgoscy Bracia wykazali, iż głoszone przez nich hasła nie mieszania się do polityki nie znajdowały pokrycia w faktach - do 1812 r. nie uznawali oni Księstwa i dopiero na wyraźny nakaz likwidacji Loży zmienili jej nazwę na "Krzyż Rycerski" przechodząc pod zwierzchność "Wielkiej Loży Matki - Gwiazda Wschodnia". W okresie tym Loża dzieliła się na dwie grupy: polska i niemiecką.
Rok 1815 to powrót do poprzedniej nazwy "Janus" i poprzedniej zwierzchności w Berlinie. Zachowane spisy Braci zrzeszonych w Loży w latach 1827-35 podają liczbę 167. Wśród Braci byli przedstawiciele palestry, urzędnicy regencji i magistratu, lekarze, profesorowie, właściciele ziemscy, kupcy, przemysłowcy oraz urzędnicy pocztowi.
Poza „Lożą Janus” w księdze adresowej miasta z roku 1901, w dziale stowarzyszenia wymienione są ponadto „Wolnomularskie Stowarzyszenie Bramy Światła”, „Loża Eduard” U.O.B.B" z miejscem spotkań w Hotelu Moritz na ul. Podgórnej oraz Loża Ku Czci Króla Fryderyka Wielkiego, rezydująca przy ul. Libelta 4 (w obecnym budynku Komendy Hufca ZHP). Niestety, do czasów nam współczesnych nie zachowały się żadne akta i dokumenty tych Lóż.
Jak bardzo Bracia Masoni strzegli swych tajemnic obrazuje fakt, że we wniosku budowlanym z 1890 r. dotyczącym przebudowy sali zabaw, zastrzegli sobie oni wyraźnie, iż część nieruchomości (dom bez okien) nie może być dostępna dla niewtajemniczonych.
Historia Bydgoskiej masonerii zda kończyć w roku 1927, kiedy Bracia sprzedali parcelę przy narożniku ówczesnej ul. Trybunalskiej i Pod Blankami. W 1939 r. Niemcy zburzyli stojące tam zabudowania, dziś na miejscu dawnej "Wolnomularskiej Loży Janus" jest zieleniec...
20 lutego 2009 roku zapalono światła w Loży GALILEUSZ. Idea wolnomularska wróciła do Bydgoszczy.